Ostatnio pisałem o nabyciu i stwierdzeniu nabycia spadku (tutaj). Kolejnym etapem jest dział spadku, czyli już konkretny, fizyczny podział kto i co dostaje. Jak się można domyślić, spadkobiercy potrafią nie być ze sobą zgodni i często takie sprawy trwają w sądzie długi czas.

Podczas stwierdzenia nabycia spadku określone zostaje komu przysługuje spadek i w jakiej części – ale uwaga – całości spadku, a nie konkretne przedmioty. Co w przypadku, gdy na spadek składa się kwota na lokacie w banku? W takiej sytuacji bank może wydać całość kwoty, ale tylko wszystkim spadkobiercom i nie zawsze jest chętny na takie rozwiązanie.

Kiedy dział spadku jest konieczny?

O ile łatwo jest się spadkobiercom porozumieć co do podziału kwoty pieniężnej wiedząc jaki się każdemu należy udział, to gdy w skład spadku wchodzi np. nieruchomość, pojawiają się problemy z określeniem jej wartości, przyznaniem jej komuś wraz z ustaleniem wysokości spłat pozostałych spadkobierców. Wówczas niezbędny jest dział spadku.

Oprócz wspomnianego powyżej podziału poprzez przyznanie składnika majątku jednej osobie z obowiązkiem spłaty pozostałych, dział spadku możliwy jest także poprzez fizyczne podzielenie składników majątku, np. podzielenie gruntu na mniejsze działki. W ostateczności może dojść nawet do nakazania przez sąd sprzedaży, a następnie podzielenia uzyskanych kwot odpowiednio pomiędzy spadkobierców. Taki dział spadku jest jednak najmniej korzystny.

Zgodny dział spadku

Sposób podziału spadku wybiera sąd, ale jeżeli uczestnicy postępowania zgodnie wskażą sposób podziału, to sąd jest związany takim wnioskiem, pod warunkiem że propozycja podziału jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego czy też naruszałaby uzasadniony interes osób uprawnionych.

W tym postępowaniu sąd ustala skład majątku spadkodawcy oraz jego wartość. Podstawą dokonywania działu może być spis inwentarza. Jeżeli jednak taki spis nie został dokonany, sąd może dokonać ustaleń na postawie zeznań uczestników postępowania (spadkobierców, świadków).

Ustawodawca nie przewidział terminu na dokonanie działu spadku, dlatego często takie postępowanie prowadzone jest po wielu latach od śmierci spadkodawcy.

Od chwili dokonania działu spadku każdy z dotychczasowych spadkobierców odpowiada już za ewentualne długi samodzielne, w stosunku do wielkości przysługującego mu udziału.